Mac OS X olarak da bilinen OS X, Unix tabanlı grafiksel arabirime sahip bir işletim sistemidir ve Apple Inc. tarafından geliştirilip pazarlanmaktadır. Macintosh bilgisayarlar üzerinde çalışacak şekilde tasarlanan işletim sistemi, 2002 yılından bu yana satılan tüm Mac bilgisayarlar üzerinde önceden yüklenmiş olarak gelmektedir. OS X, 1999 yılında piyasaya sürülen Mac OS 9'u takip eden işletim sistemidir. Apple, "klasik" olarak adlandırılan bu işletim sistemlerini 1984 ile 1999 yılları arasında kullanmıştır. Piyasaya sürülen ilk OS X işletim sistemi, 1999 yılında sunucular için geliştirilmiş olan Mac OS X Server 1.0 olmuştur. İşletim sisteminin masaüstü sürümü olan Mac OS X v10.0 "Çita" (Cheetah) ise 24 Mart 2001 tarihinde piyasaya sürüldü. OS X'in önceki sürümlerinin isimleri büyük kedi isimlerinden oluşmaktaydı. Örneğin OS X v10.8 sürüm numarasına sahip işletim sisteminin adı, "Dağ Aslanı" (Mountain Lion) oldu. Ancak 2013 yılının Haziran ayında duyurulan OS X Mavericks ile birlikte Apple, OS X işletim sistemine Kaliforniya eyaletinde yer alan önemli yerletin isimlerini vermeye başladı. OS X, masaüstü, taşınabilir bilgisayar ve ev bilgisayarları pazarında en çok kullanılan ikinci işletim sistemi olup, bu kategoride en çok kullanılan işletim sistemi Microsoft'a ait olan Windows işletim sistemidir.
OS X isminde bulunan X, Roma rakamı olarak 10'u temsil eder ve işletim sisteminin marka kimliğinin önemli bir parçasıdır. OS X işletim sistemi, 1980lerin ikinci yarısı ile 1996 yılında Apple'ın satın aldığı NeXT firması bünyesinde geliştirilen teknolojiler üzerine inşa edilmiştir. X, ayrıca OS X'in UNIX ile bağlantısını da simgeler. UNIX 03 sertifikasyonu, işletim sisteminin 10.5 sürümü ile birlikte Intel işlemciler üzerinde çalışabilmesi ile birlikte alındı. OS X işletim sisteminin 10.6 sürümünden 10.11 sürümüne kadar olan sürümlerinin yanı sıra Apple'ın iPhone, iPod touch ve iPad için geliştirdiği iOS işletim sistemi ve Apple TV'nin ikinci ve üçüncü nesli için geliştirilen işletim sistemi, ve son olarak geçtiğimiz aylarda duyurulan yeni Apple TV üzerinde kullanılan tvOS işletim sistemi de, OS X üzerinde de kullanılan pek çok bileşeni kullanmaktadır. Adı açıklanmayan ancak Apple'ın OS X 10.4 işletim sisteminin bir türevi, Apple TV'nin birinci nesli üzerinde kullanıldı.
Apple, OS X için geliştirilen ve OS X Server adında bir uygulama kiti satmaktadır. Bu kit, OS X makinelerinden oluşan çalışma gruplarının yönetilmesinin yanı sıra ağ hizmetleri vermek için kullanılır. OS X Server, Apple'ın Mac App Store adını verdiği uygulama mağazası üzerinden satılmaktadır. Apple, eskiden OS X Server'ı ayrıca satmakta ya da sunucu bilgisayarlar üzerinde önceden yüklenmiş olarak dağıtmaktaydı.
Mac OS X işletim sisteminin 1999 ile 2006 yılları arasında yayımlanan sürümleri sadece PowerPC tabanlı bilgisayarlar üzerinde çalışabiliyordu. Apple'ın 2006 yılından itibaren Intel'ın x86 işlemcileri kullanacağını açıklamasının ardından Kaplan (Tiger) ve Leopar (Leopard) işletim sistemleri, hem Intel hem de PowerPC işlemcileri üzerinde çalışacak şekilde ayrı ayrı satıldılar. Mac OS X 10.7 "Aslan" (Lion) işletim sisteminin piyasaya sürülmesi ile birlikte OS X, 32-bit Intel işlemcilerini desteklemeyi bıraktı ve o günden itibaren sadece 64-bit Intel işlemcileri destekledi.
OS X'in son sürümü 10.11 "El Capitan", 30 Eylül 2015 tarihinde piyasaya sürüldü.
OS X'in tarihi
Daha sonraları OS X olarak bilinecek olan işletim sisteminin atası, Steve Jobs'un Apple'dan 1985 yılında ayrılmasından sonra kurduğu NeXT şirketi bünyesinde geliştirildi. Orada, Unix benzeri bir işletim sistemi olan NeXTSTEP işletim sistemi geliştirildi ve 1989 yılında piyasaya sürüldü. NeXTSTEP'in çekirdeği, Mach çekirdeğini taban alıyordu ve bu çekirdek, Carnegie Mellon Üniversitesi'nde geliştirildi. Mach çekirdeği, BSD'nin belirli bölgelerinden aldığı harici çekirdek katmanları ve düşük seviye kullanıcı alanı kodunu içeriyordu. İşletim sisteminin grafiksel kullanıcı arabirimi, nesne yönelimli grafiksel kullanıcı arabirimi araçları üzerinde Objective-C programlama dili kullanılarak oluşturuldu.
1990ların başlarında Apple, Taligent, Copland ve Gershwin projeleri kapsamında yeni nesil bir işletim sistemi oluşturmayı denedi ancak tüm bu projeler bir süre sonra rafa kaldırıldı. Bunun üzerine Apple, NeXT'i 1996 yılında satın alarak o zamanlar OPENSTEP olarak bilinen NeXTSTEP işletim sistemini, Apple'ın yeni nesil işletim sisteminin temeli olarak kullanmasına olanak sağladı. Bu satın alma ayrıca Stebe Jobs'un Apple'a Geçici Yönetim Kurulu Başkanı olarak dönmesini de sağladı. Steve Jobs daha sonra Apple'ın Yönetim Kurulu Başkanı oldu ve 2011 yılında hayatını kaybedene kadar bu görevi sürdürmeye devam etti. Jobs, programcı dostu bir işletim sistemi olan OPENSTEP işletim sistemini, Apple'ın ev kullanıcıları ve yaratıcı profesyoneller için geliştirmekte olduğu işletim sistemine dönüşümü sürecini de yönetti. Proje o dönemde "Rhapsody" adıyla biliniyordu ve işletim sistemi piyasaya sürüldüğünde "Mac OS X" adını aldı.
Mac OS X, PowerPC tabanlı Mac bilgisayarlar için piyasaya sürüldü. 2006 yılında, Intel işlemcilerine sahip bilgisayarlar için 10.4 "Kaplan" (Tiger) işletim sisteminin özel bir sürümü de piyasaya sürüldü. 2007 yılında 10.5 "Leopar" (Leopard), evrensel ikili (universal binary) kullanarak hem PowerPC hem de Intel işlemcili bilgisayarlar üzerinde çalışabilen ilk işletim sistemi oldu. 10.6 "Snow Leopard" ise PowerPC işlemcilerine olan desteği keserek sadece Intel işlemcili bilgisayarlar üzerinde çalıştı.
Mac OS X Server 1.x, original Mac OS için geliştirilen yazılımların yanı sıra Apple'a ait olan IEEE 1394 (FireWire) arabirimini desteklemiyordu. Mac OS X 10.x, klasik işletim sistemine kadar olan işletim sistemlerine yönelik desteğini sürdürdü. OS X, ayrıca Carbon API ve FireWire desteği ile işletim sistemine bir dizi yeni özellik de ekledi. İşletim sistemi geliştikçe, Mac OS'in o güne kadar alışılagelmiş özelliklerinden sıyrılarak, iLife adını verdiği dijital hayat tarzı yazılımları ve iWork adını verdiği gelişmiş kurumsal uygulamaların yanı sıra, Front Row medya merkezi ile ev eğlencesine odaklandı. İşletim sisteminin her yeni sürümü, genel arabirim üzerinde değişikliklere gitti. Örneğin, fırçalanmış metal arayüzü, işletim sistemine 10.3 sürümü ile birlikte eklendi. 10.5 ise bu arabirimi kaldırarak daha merkezi bir pencere tarzını benimsedi.
2012 yılından itibaren OS X, iOS gibi her yıl yenilenen bir işletim sistemi haline geldi. 10.3 ve 10.7 sürümleri arasında Apple, işletim sistemini her iki yılda bir yeniliyordu. Apple, 2013 yılından itibaren ise işletim sistemini ücretsiz hale getirerek, kullanıcılarını daima işletim sisteminin en son sürümünü kullanmaya teşvik etti. Bazı eleştirmenler ve üçüncü parti yazılım geliştiricileri, Apple'ın işletim sistemini her yıl güncellemesi hakkında, daha sık yeni özellikleri duyurması açısından benimsese de, şirketin işletim sisteminin kararlılığına ve performansına odaklanmaması açısından eleştirdi. Bu eleştirilere kulak veren Apple, 2015 yılında duyurduğu El Capitan ile birlikte işletim sistemine yeni özellik eklemekten ziyade kararlılık ve performans iyileştirmelerine odaklandı.
2012 yılında OS X 10.8'in duyurulması ile birlikte Apple, işletim sisteminin adından Mac önekini kaldırdı ve web sitesinin tamamında bu değişikliği yansıttı.
Kaynak: Wikipedia